مجموعهی «زنان و مردانی که ایران را ساختهاند» یکی از مجموعههای ارزشمند انتشارات شهر قلم است که با هدف معرفی چهرههای اثرگذار ایرانی به کودکان و نوجوانان منتشر شده است. این مجموعه تلاش میکند تا نوجوان ۸ تا ۱۴ ساله را با افرادی آشنا کند که در زمان زندگی خود، بدون تکیه بر حمایتهای پررنگ بیرونی، با تلاش، ابتکار و سرمایهی شخصی توانستهاند کاری اثرگذار انجام دهند و بخشی از فرهنگ، صنعت، دانش یا حیات اجتماعی ایران را شکل دهند. بسیاری از این شخصیتها نامهایی نیستند که در کتابهای درسی یا رسانهها زیاد شنیده باشیم؛ اما نقششان در شکل گرفتن زندگی امروز ما قابل چشمپوشی نیست.
هر جلد این مجموعه توسط نویسندهای متفاوت نگارش شده و همین امر به کتابها تنوع صدا و روایت بخشیده است. درعینحال، جعفر توزندهجانی بهعنوان دبیر مجموعه با هدایت محتوایی و انتخاب رویکرد مناسب، هویت کلی و انسجام فکری مجموعه را حفظ کرده است. تصویرگریهای متفاوت و هنرمندانهی هر جلد نیز تجربهی خواندن را برای نوجوان جذاب و زنده میکند.
اهمیت این مجموعه زمانی بیش از پیش آشکار میشود که بدانیم دو جلد آن، یعنی «گلهایی که خشک نشدند» (زندگی همایون صنعتیزاده) و «یک اسب ته گاراژ» (زندگی اصغر قندچی)، به دلیل پرداخت دقیق و الهامبخش به زندگی دو کارآفرین ایرانی، برندهی هشتمین جایزهی امینالضرب از سوی اتاق بازرگانی تهران شدهاند.
«زنان و مردانی که ایران را ساختهاند» تنها بازگویی زندگی گذشته نیست؛ دعوتی است برای نگاه دوباره به مفهوم قهرمان در ذهن کودک امروز. این مجموعه به نوجوان نشان میدهد که میتوان با ایده، پشتکار و باور به تواناییهای خود، راهی تازه گشود. آشنایی با این شخصیتها برای کودکان و نوجوانان نهتنها الهامبخش است، بلکه فرصتی برای الگوبرداری از انسانهایی واقعی و ممکن در جهان واقعی است.
