گزارش یک ساله فعالیت‌های کارگروه مکران

مَکُران، منطقه مکران، واقع در جنوب شرقی ایران و حاشیه دریای عمان، به عنوان یکی از استراتژیک‌ترین مناطق کشور، از ظرفیت‌های گسترده‌ای برای توسعه‌ی اقتصادی و صنعتی برخوردار است. این منطقه به دلیل موقعیت جغرافیایی ممتاز، مجاورت با آب‌های آزاد بین‌المللی و دسترسی به بازارهای آسیای جنوبی و شرقی، در سال‌های اخیر مورد توجه سیاست‌گذاران و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی قرار گرفته است. با توجه به ظرفیت‌های بی‌نظیر این منطقه، پروژه‌های مختلفی در آن در حال اجرا هستند که به ثمر نشستن آنها میتواند تأثیر به‌سزایی بر اقتصاد کشور، به‌ویژه در زمینه‌ی اشتغال‌زایی و توسعه‌ی صنعتی داشته باشند. بدیهی است به فعلیت رسیدن پتانسیلهای این منطقه مستلزم شکل‌گیری همکاری‌های گسترده میان بازیگران مختلف عرصه‌ی صنعت و اقتصاد کشور است. در همین راستا کارگروه مکران انجمن صنفی شرکت‌های اتوماسیون صنعتی با مجموعه‌های بزرگ پتروشیمی فعال در منطقه همچون شرکت توسعه پتروشیمی نگین مکران، همکاریهای مؤثری را آغاز کرده که می‌تواند گامی مؤثر در جهت پیشبرد این پروژه‌ها و تحقق اهداف توسعه‌ای منطقه باشد.

در پانزده ماه گذشته، کارگروه مکران با هدف گسترش فعالیت‌ها و ایجاد هم‌افزایی بین اعضای کمیتهی تخصصی نفت و فعالان صنعتی منطقه، اقداماتی را به اجرا درآورد که زمینه‌ساز تحولات مثبت در همکاری‌ها و توسعهی پروژه‌ها در منطقه مکران شد. این گزارش به بررسی مهم‌ترین اقدامات، چالش‌ها و دستاوردهای کارگروه مکران از مهر 1402 تا کنون می‌پردازد.

توسعه ی ساختار کارگروه و استقرار در سایت پتروشیمی مکران

پس از برگزاری مجمع عمومی کمیتهی تخصصی نفت در تاریخ 18 مهرماه 1402، هیأت رئیسهی کمیته در اولین جلسهی دورهی هفتم خود تصمیم به افزایش اعضای کارگروه مکران به 6 نفر گرفت تا فعالیت‌های مشترک بیشتری در راستای اهداف کمیته تخصصی نفت صورت گیرد. در ادامه، نامه‌ای به مدیریت سایت پتروشیمی مکران ارسال شد که به‌دنبال آن، این مدیریت موافقت کرد یکی از دفاتر سایت را برای استفادهی انجمن در اختیار کارگروه قرار دهد. با این حال، هزینه‌های مرتبط با استفاده از این فضا هنوز اعلام نشده است.

پیگیری جلسات و همکاری‌های صنعتی

در ادامهی فعالیت‌ها، نامه‌هایی به شرکت‌های پتروشیمی بدر شرق و گروه باختر ارسال شد تا جلسات مشترکی برگزار شود و فرصت‌های همکاری مورد بررسی قرار گیرد. با این حال، به دلیل مشغلهی کاری مدیران و مشکلات در هماهنگی، این جلسات به‌طور رسمی برگزار نگردید. همچنین مذاکراتی با مسئولین بازرگانی و امور قراردادهای شرکت توسعهی پتروشیمی نگین مکران انجام شد تا اعضای کارگروه به وندورلیست این شرکت اضافه شوند. اسامی اعضای کمیته به پیمانکاران و واحدهای مختلف شرکت ارسال شد و فرآیند عضویت ادامه دارد.

برگزاری ایونت‌های آموزشی و توسعه حضور در منطقه

در سال 1403، کارگروه بر برگزاری سمینارها و دوره‌های آموزشی در منطقهی مکران تمرکز کرد. شرکت کنترل و پردازش هوشمند برای برگزاری اولین ایونت آموزشی اعلام آمادگی کرد و پرسش‌نامه‌ای برای شناسایی نیازهای منطقه تهیه و ارسال شد. به‌منظور جمع‌آوری نظرات، نمایندگان کمیته و شرکت مذکور به صورت حضوری به سایت پتروشیمی مکران مراجعه کردند و با مدیران پروژه‌ها جلسه برگزار نمودند.

همکاری با مرکز مهارت افزایی پتروشیمی نگین مکران

در راستای آموزش نیروهای بومی و ارتقای مهارت‌های فنی در منطقه، مذاکراتی با مرکز مهارت افزایی پتروشیمی نگین مکران انجام شد. پیشنهادهایی از جمله سرمایه‌گذاری انجمن برای استقرار تجهیزات آموزشی در مکران یا اعزام نیروی کار به زاهدان برای دریافت آموزش در حوزهی اتوماسیون صنعتی مطرح شد که به دلیل شرایط فعلی پروژه‌ها، این پیشنهادات به تأسیس ایونت‌های آموزشی در منطقه ترجیح داده شد.

نتایج و دستاوردها

از جمله دستاوردهای این فعالیت‌ها می‌توان به افزایش همکاری‌ها با مدیران پتروشیمی نگین مکران، توسعهی آگاهی از توانمندی‌های اعضای کمیته و ایجاد فرصت‌های جدید برای شرکت‌های عضو در پروژه‌های مکران اشاره کرد. در ماه‌های اخیر، پروژه‌های مختلف پتروشیمی از جمله پتروشیمی آریا و پتروشیمی ستاره شرق مکران فعالیت‌های خود را آغاز کرده‌اند و با توجه به ارتباطات برقرار شده، اعضای کمیته قادر خواهند بود در این پروژه‌ها مشارکت بیشتری داشته باشند.

    با توجه به پیشرفت‌های صورت‌گرفته و برنامه‌های آینده، کارگروه مکران امیدوار است تا با ادامهی برگزاری ایونت‌های آموزشی و تعامل مستمر با مدیران پروژه‌ها، سهم قابل توجهی از پروژه‌های منطقه را به خود اختصاص دهد و زمینه‌ساز توسعهی بیشتر منطقهی مکران شود. همچنین، برگزاری ایونت‌های آموزشی به‌عنوان یک ابزار مؤثر برای بازاریابی و معرفی توانمندی‌های اعضای کمیته، می‌تواند فرصت‌های جدیدی را برای مشارکت در پروژه‌های آتی فراهم آورد.

انتخاب دبیر موقت کارگروه مکران

در جلسه‌ای که در تاریخ 23 خرداد 1403 توسط کمیتهی نفت برگزار شد، مهندس علی کریمی، نماینده شرکت توسعه تأمین پرشیا، به عنوان دبیر موقت کارگروه مکران منصوب شد. در این جلسه، گزارشی اولیه از وضعیت جغرافیایی منطقه و پروژه‌های در حال اجرا ارائه و مقرر شد ایمیلی برای هماهنگی‌های بعدی اختصاص یابد.

ایجاد ارتباطات و آغاز مکاتبات

ایمیل کارگروه در تاریخ 30 خرداد 1403 به عنوان راه ارتباطی امن، در دسترس و قابل اتکا راه‌اندازی شد و اطلاعات شرکت‌های حاضر در جلسه خردادماه به دبیرخانه کارگروه منتقل شد. همچنین، مکاتبات رسمی با منطقه آزاد چابهار برای بررسی نحوهی حضور انجمن و شرکت‌های عضو آغاز شد. پیگیری‌های اولیه نشان داد که قوانین مناطق آزاد برای به رسمیت شناختن انجمن‌های مستقر در سرزمین اصلی متفاوت است.

ارتباط با مدیران منطقه و آغاز مذاکرات

در ادامهی جلسات متعددی با مدیران منطقه و مسئولان پروژه‌های فعال برگزار شد. که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

جلسه با دکتر صدری، در 17 مرداد 1403 برگزار شد در این نشست مدیرعامل شرکت آب نیروی مکران، گزارشی جامع از وضعیت منطقه و فعالیت‌های جاری ارائه نمود.

در پنجم شهریور 1403 جلسهای با مهندس کوهستانی برگزار شد، که طی آن ضمن تشریح پروژه‌های فعال و طرح‌های آینده در منطقه، تسهیلات حضور نمایندگان کارگروه در سایت پتروشیمی بررسی شد.

حضور در نمایشگاه و تقویت تعاملات

همچنین در تاریخ 29 شهریور 1403، جلسه‌ای در نمایشگاه ایران پلاست در غرفهی شرکت پتروشیمی توسعه نگین مکران برگزار شد. این نشست منجر به برنامه‌ریزی بازدید میدانی از منطقه مکران و هماهنگی‌های لازم برای برگزاری جلسات در محل پروژه‌ها شد.

نتایج و ادامه فعالیت‌ها

پیگیری‌های کارگروه مکران منجر به بهبود تعاملات با مسئولان منطقه و ایجاد زمینه‌های مناسب برای همکاری‌های آتی شد. 

سفر نمایندگان کارگروه مکران به منطقه پتروشیمی 

این سفر که در تاریخ 19 تیرماه 1403 انجام شد، فرصتی بود تا نمایندگان کارگروه مکران با مدیران پروژه‌ها، کارشناسان فنی و مسئولان منطقه دیدار و ضمن بازدید از پروژه‌های مختلف، چالش‌ها و فرصت‌های موجود در این حوزه را مورد بررسی قرار دهند. هدف از این بازدید، تسهیل ارتباطات میان بخش‌های مختلف صنعت پتروشیمی و ارتقاء سطح دانش و مهارت‌های نیروی کار بومی در پروژه‌های پتروشیمی منطقه مکران بود.

پروژهی پتروشیمی بدر شرق که در حال حاضر در مرحله Civil و Piping قرار دارد، با پیشرفت فیزیکی 65% مواجه است. با توجه به مشکلات مالی، روند پیشرفت این پروژه کند شده است، اما امیدواری‌هایی برای تسریع فعالیت‌ها در آینده نزدیک وجود دارد. همچنین، پروژهی پتروشیمی سینا که توسط شرکت سازه در حال اجرا است، با پیشرفت فیزیکی 55% در مرحلهی مشابهی قرار دارد. مسئولان این پروژه‌ها با اشاره به وضعیت مالی مشابه، تأکید کردند که هنوز فعالیت‌های مربوط به برق و ابزاردقیق آغاز نشده است.

دیدار با مرکز مهارت‌افزایی و تبادل اطلاعات

پس از بازدید از پروژه‌ها، نمایندگان کارگروه به مرکز مهارت‌افزایی شرکت توسعهی پتروشیمی نگین مکران رفتند، جایی که جلسه‌ای با مدیریت مرکز، سرکار خانم دکتر بهبهانی، برگزار شد. وی در این جلسه به توضیح فعالیت‌های مرکز در راستای آموزش نیروی انسانی بومی در حوزه‌های مختلف از جمله جوشکاری، تراشکاری، HSE و ابزاردقیق پرداختند. 

جلسه با حضور مدیران پروژه‌ها و بررسی پرسشنامه‌های طرح

در ادامه، جلسه‌ای با حضور مدیران پروژه‌های بدر شرق، سینا، کیمیا صنعت مبنا و فکور صنعت تهران، کارشناسان فنی این پروژه‌ها، مدیر مرکز مهارت‌افزایی، دبیر کارگروه مکران و نمایندگان شرکت کنترل و پردازش هوشمند برگزار شد. 

در این جلسه، نکات مهمی همچون مشکلات پروژه‌ها در زمینه پیشرفت فعالیت‌ها، نیاز به هم‌افزایی علمی در حوزه اتوماسیون صنعتی، و ارتباطات ضروری با دفاتر مرکزی برای تسریع در روند مناقصات و خرید تجهیزات مطرح شد. 

توسعه ی مکران از منظر مدیر اجرایی سایت پتروشیمی نگین مکران

جلسه‌ای در تاریخ سه‌شنبه 17 مرداد 1403، با حضور نمایندگان کارگروه مکران، آقایان مهندس کاوندی و مهندس کریمی از انجمن صنفی شرکت‌های اتوماسیون صنعتی و آقای مهندس صدری در سایت پتروشیمی نگین مکران برگزار شد. در این جلسه، نکات مهمی دربارهی وضعیت فعلی منطقهی مکران و پتانسیل‌های بالای آن برای توسعهی پروژه‌های صنعتی و همکاری انجمن صنفی شرکتهای اتوماسیون صنعتی مطرح شد.

در این جلسه، صدری ضمن ارائهی توضیحاتی پیرامون ابعاد گستردهی منطقه مکران اظهار داشت: «مکران از جاسک تا بندر گواتر در مرز پاکستان و ایران امتداد دارد. این منطقه به‌طور کلی به دو نقطهی اصلی برای سرمایه‌گذاری متمرکز است، یکی در جاسک و دیگری در چابهار. بخش‌های مختلفی مانند فولادسازی و پالایشگاهی در این منطقه در حال فعالیت هستند. در چابهار، علاوه بر مجتمع پتروشیمی، یک مجتمع فولاد نیز در حال احداث است».

وی ادامه داد: «در حال حاضر، سه پروژهی فعال پتروشیمی بدر شرق، سینا و کیمیا صنعت مبنا در این شهرک در حال پیشرفت هستند. صدری در این خصوص گفت: «این واحدها مستقل از شرکت توسعه پتروشیمی نگین مکران هستند، زیرا این شرکت تنها زمین را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار داده و تأسیسات مورد نیاز را برای حمایت از آن‌ها فراهم می‌کند».

در بخش دیگری از این نشست، صدری، به پروژه‌های بزرگ تأسیساتی اشاره نمود که توسط شرکت آب نیروی مکران در دست اجرا است. به گفته وی این پروژه‌ها شامل نیروگاه ۱۰۰۰ مگاواتی، تأسیسات آب شیرین کن و دیگر زیرساخت‌های صنعتی منطقه هستند.

در ادامه، آقای مهندس صدری توصیه کردند که برای بهره‌برداری بهتر از پتانسیل‌های منطقه، لازم است که شرکت‌های مختلف با نگاه بلندمدت به مکران و چابهار وارد شوند.

وی همچنین تأکید نمود تمامی پروژه‌ها از طریق پیمانکاران اجرا می‌شود و این شرکت‌ها مسئولیت‌های اجرایی را بر عهده دارند. در مجموع حدود ۴۰ نفر نیروی انسانی در مجموعه حضور دارند و تمامی کارها از طریق پیمانکاران انجام می‌شود.

نشست با مدیر اجرایی شهرک پتروشیمی مکران

در تاریخ یکشنبه ۵ شهریور ۱۴۰3، نشست تخصصی با حضور نمایندگان کارگروه مکران آقایان مهندس کاوندی و مهندس کریمی و آقای مهندس کوهستانی، مدیر اجرایی شهرک پتروشیمی مکران، برگزار شد. در این جلسه پروژه‌های فعال در منطقه مکران و چشم‌انداز آیندهی توسعهی صنعتی این منطقه تشریح شد.

سپس مهندس کوهستانی به ارائهی اطلاعات در خصوص پروژه‌های فعال در شهرک پتروشیمی مکران پرداخت. ایشان اعلام کردند که در حال حاضر چهار پروژه فعال در این سایت در حال اجرا هستند همچنین پتروشیمی بدر شرق متعلق به شتان با ۵۶ درصد پیشرفت فیزیکی، پتروشیمی گسترش صنایع شیمیایی سینا متعلق به بانک پاسارگاد با ۴۲ درصد پیشرفت فیزیکی و پتروشیمی کیمیا صنعت مبنا متعلق به گروه باختر با ۴۱ درصد پیشرفت فیزیکی در دو واحد متانول در دست تکمیل است.

در خصوص نحوهی حضور شرکت‌ها و پیمانکاران در مکران، آقای کوهستانی توضیح دادند که شرکت‌ها می‌توانند به صورت مستقیم با پروژه‌های مستقر در ارتباط باشند یا از طریق کارگروه مکران و با معرفی پروفایل شرکت‌ها، زمینه‌های همکاری فراهم شود. همچنین برای شرکت‌هایی که در مراحل ابتدایی فعالیت خود هستند، امکاناتی در سایت فراهم شده تا به‌طور موقت در آنجا مستقر شوند و پس از تجهیز کارگاه، به سایت اصلی منتقل شوند.

کوهستانی با اشاره به پتانسیل بالای منطقه مکران، اظهار داشت که این منطقه برای سال‌های آینده پروژه‌های متعددی در حوزهی پتروشیمی و صنایع وابسته خواهد داشت. همچنین، توسعهی منطقهی آزاد چابهار به‌عنوان یک مرکز اقتصادی و صنعتی در حال انجام است و پیش‌بینی می‌شود که جمعیت چابهار از ۲۰۰ هزار نفر به ۵ میلیون نفر افزایش یابد.

همکاری شرکت توسعه پتروشیمی نگین مکران با کارگروه مکران 

در حاشیهی بیست و هشتمین دوره نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی ایران، گفتگویی میان دکتر عظیم کوهستانی، مدیر اجرایی سایت پتروشیمی نگین مکران و علی کریمی، دبیر کارگروه مکران انجمن صنفی شرکت‌های اتوماسیون صنعتی ایران صورت گرفت. این دیدار در راستای همکاری‌های مشترک برای ارتقاء دانش و تبادل تجربیات در پروژه‌های صنعتی منطقه مکران انجام شد.

مدیر اجرایی سایت پتروشیمی نگین مکران همچنین دربارهی روند شناسایی نیازهای پروژه‌های منطقه اظهار داشت که از طریق نظرسنجی‌ها و پرسشنامه‌ها، نیازهای دقیق هر پروژه شناسایی شده و به سرعت اقدامات بعدی برای تطبیق آن با نیازمندی‌ها انجام خواهد شد. وی افزود: «باید با دقت و سرعت بیشتری نیازهای پروژه‌ها را شناسایی کرده و زمینه توسعه منطقه را فراهم کنیم».

گفتگوی همکاری در نمایشگاه نفت و گاز ایران

در حاشیه ی بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی ایران، نشستی بین دکتر عظیم کوهستانی، مدیر اجرایی سایت پتروشیمی نگین مکران، و علی کریمی، دبیر کارگروه مکران انجمن صنفی شرکت‌های اتوماسیون صنعتی، برگزار شد. در این نشست، کوهستانی اعلام کرد: «شرکت توسعهی پتروشیمی نگین مکران آمادهی همکاری با کارگروه مکران برای دانش‌افزایی، تبادل فناوری و تأمین نیازمندی‌های پروژه‌های منطقه است».

در این نشست مهندس کوهستانی با اشاره به هشت پروژهی در دست اجرا در این منطقه، اظهار داشت که چهار پروژه با پیشرفت مناسب در حال تکمیل هستند و چهار پروژهی دیگر نیز اخیراً آغاز شده‌اند. وی تأکید کرد که تکمیل این پروژه‌ها طبق برنامه زمان‌بندی‌شده، نیازمند شناسایی دقیق نیازمندی‌ها و همکاری همه‌جانبه است.

مدیر اجرایی سایت پتروشیمی مکران درباره زیرساخت‌ها و نیازهای پروژه‌ها گفت: «زیرساخت‌های اولیه آماده شده است و با ارزیابی دقیق‌تر، باقی نیازها شناسایی و در اسرع وقت تأمین خواهند شد. وی همچنین به ضرورت هماهنگی و استفاده از نظرسنجی و پرسش‌نامه برای شناسایی دقیق نیازها اشاره کرد.»

وی در این گفتگو به ظرفیت بالای انجمن صنفی شرکت‌های اتوماسیون صنعتی اشاره کرد و گفت: «حجم کار در منطقه بسیار زیاد است و یک بازهی 20 ساله برای تکمیل پروژه‌های برنامه‌ریزی‌شده پیش‌بینی شده است. این انجمن می‌تواند بازوی اجرایی و فنی توانمندی برای پیشبرد اهداف منطقه باشد».

نخستین رویداد کارگروه مکران با موضوع «همتای دیجیتال» و متاورس 

وبینار کارگروه مکران در تاریخ ۶ آذرماه ۱۴۰۳ به صورت آنلاین برگزار شد و به معرفی دو فناوری نوین و تأثیرگذار در صنعت، یعنی همتای دیجیتال و متاورس صنعتی پرداخت. این رویداد در پی بازدیدهای هیأت رئیسهی کمیتهی صنعت نفت از منطقه مکران و توافقات انجام شده با مدیران پتروشیمی نگین مکران، برگزار گردید. هدف از برگزاری این وبینار، ایجاد تحول در فرآیندهای صنعتی منطقهی مکران و معرفی فناوری‌های روز دنیا برای ارتقای بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها در صنایع مختلف بود.

این وبینار میزبان جمعی از مدیران ارشد شرکت‌های عضو انجمن صنفی شرکت‌های اتوماسیون صنعتی، متخصصان حوزهی فناوری و نمایندگان پتروشیمی نگین مکران بود. همچنین، نمایندگان شرکت مهندسی کنترل و پردازش هوشمند به عنوان سخنرانان اصلی، به ارائهی تحلیل‌های تخصصی و تجربیات عملی در خصوص دیجیتال‌سازی و فناوری‌های نوین پرداختند. آن‌ها راهکارهایی را برای تسریع فرآیند دیجیتال‌سازی و بهینه‌سازی صنایع ارائه کردند.

فیلم کامل این وبینار برای علاقه‌مندان از طریق لینک https://www.aparat.com/v/qhxkeaj در دسترس است.

جلسه با معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری منطقه آزاد چابهار

در ابتدای این نشست مهندس هدایی ضمن معرفی ویژگی‌های منطقه آزاد چابهار، به پروژه‌های در حال اجرا در این منطقه اشاره نمود. وی توضیح داد که چابهار در حال حاضر ۱۴۰۰۰ هکتار مساحت دارد که به ۹ پیکره تقسیم شده است. 

به گفته وی منطقهی آزاد چابهار به زودی به ۹۸۰۰۰ هکتار گسترش خواهد یافت. مهم‌ترین پروژه‌های جاری در این منطقه شامل صنایع پتروشیمی، فولاد و آب شیرین‌کن‌ها هستند و در حال حاضر ۴ پروژهی پتروشیمی در دست اجرا است که همگی به صورت EPC طراحی شده‌اند و در آیندهی نزدیک، واحدهای پایین‌دستی پتروشیمی نیز فعال خواهند شد.

وی همچنین به پیشرفت‌های چشمگیر پروژه‌ها اشاره کرده از جمله به پروژهی پتروشیمی بدر شرق که از سال ۹۴ آغاز شده و اکنون ۵۷ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و یادآورشد: «سرمایه‌گذاری ۶۰۰ میلیون دلاری برای این پروژه در نظر گرفته شده است. پروژه‌های دیگری همچون کیمیا صنعت مبنا نیز در دست اجرا هستند که پیشرفت فیزیکی آنها تا کنون به ۴۰ درصد رسیده است».

در انتهای جلسه، مهندس هدایی به تأسیس کارخانه تولید پنل خورشیدی با ظرفیت ۶۰۰۰ مگاوات در منطقهی آزاد چابهار اشاره کرد که در حال حاضر مراحل تخصیص زمین و جذب سرمایه‌گذار را طی می‌کند. پیش‌بینی می‌شود که این پروژه به همراه سایر پروژه‌ها در منطقه، تا سال ۱۴۰۷ باعث تغییرات اساسی در GDP کشور شود و چابهار را به یک مرکز صنعتی مهم تبدیل کند.

ارتباط با کارگروه مکران 

علاقه‌مندان به پیگیری اخبار و فعالیت‌های کارگروه مکران می‌توانند از طریق آدرس پست الکترونیکی  makranworkgroup@aiaciran.org  با این کارگروه در ارتباط باشند.