اندازه‌گیری به طور عام دانشی است که علاوه بر علمی بودن مبنای آن، وجود ابتکار و خلاقیت آمیخته با هنر بشر نیز باعث به وجود آمدن تنوع در فناوری و روش‌های اندازه‌گیری هر متغیر و هر عنصری و همچنین گستردگی شاخص‌های آن شده است. یکی از مهم‌ترین کمیت‌هایی که میزان آن می‌تواند برای ما دارای اهمیت ویژه باشد، مقدار جریان سیالات است. حال که بحث واقعی‌سازی ارزش حامل‌های انرژی همچنان داغ است و حتی عددهای اعشاری رقم قرائت شده‌ی کنتورها نیز ارزشمند شده است، آشنایی با روش‌های مختلف اندازه‌گیری جریان سیالات و ویژگی هر روش می‌تواند برای خواننده جالب توجه باشد. اما بدون شک، اندازه‌گیری جریان سیالات خواست‌گاهی فراتر از اهداف یاد شده دارد. یکی از اهداف بسیار مهم اندازه‌گیری (بهطور عام) بکارگیری روش‌های متنوع در صنعت به قصد تحت کنترل درآوردن متغیرها است، ولی دلیل مهم‌تر برای ارتقاء روزافزون روش‌ها و فناوری‌های متنوعِ موجود، همانا «بکارگیری روش‌های بسیار دقیق و قابل اعتماد در اندازه‌گیری جریان سیالات به قصد فروش» است. چرا که در کاربرد اندازه‌گیری جریان سیالات به قصد فروش بحث مبادله‌ی کالا با پول مطرح است و زمانی‌که اندازه‌گیری در حوزه‌ی انرژی و به‌ویژه تبادل نفت خام، گاز و یا فرآورده‌های نفتی باشد اهمیت موضوع دوچندان خواهد شد.
ایران به عنوان دومین دارنده‌ی منابع گازی، چهارمین دارنده‌ی منابع نفت خام و در کل اولین دارنده‌ی منابع فسیلی به‌ویژه میادین نفت و گاز در جهان و به لحاظ استراتژیک بودن این منابع عظیم، می‌تواند بازار هدف مهمی برای سازندگان به حساب آید. لذا، طبق قانون پنجم توسعه و طرح ملی میترینگ، تمامی مبادی تبادل انرژی در صنعت نفت، اعم از مصارف داخلی و صادرات، باید به سامانه‌های اندازه‌گیری دقیق خودکار مجهز و اطلاعات مربوط به جریان‌های اندازه‌گیری شده در ستاد وزارت نفت قابلیت پایش را داشته باشد. فهرست نقاط اجرای طرح، حاکی از کلید خوردن اجرای طرح ملی میترینگ است. این پروژه‌ی ملی و عظیم هم اکنون در فاز مهندسی قرار دارد و انشاءالله به زودی به مرحلهی اجرا در خواهد آمد. این رویداد مهم ما را برآن می‌دارد تا به سمت دستیابی به روش‌ها و فناوری‌های موجود حرکت کرده و مناسبترین سامانه‌ی اندازه‌گیری موجود را انتخاب کنیم.
در این کتاب نیز بحث‌های پیرامون اندازه‌گیری جریان سیال (اعم از مایعات و گازها) در مبادی خروجی حوزه‌های نفتی به عنوان مهم‌ترین مطلب ارائه خواهد شد. در فصل‌های اولیه‌ی کتاب نیز به روش‌های متعدد موجود و پرکاربرد در اندازه‌گیری جریان سیالات در صنعت پرداخته شده است. از آن‌جایی که هر روش اندازه‌گیری معرفی شده مبتنی بر یک بحث علمی است، سعی شده است قبل از معرفی هر روش، مطالب پایه‌ای که اساس روش اندازه‌گیری بر آن استوار است به زبان ساده بیان شده، سپس فناوری‌های مبتنی بر آن معرفی گردد. ویژگی‌ها، مزایا و معایب هر روش به عنوان مسیری برای قضاوت کارشناسان در انتخاب نوع حسگر متناسب با هر کاربرد نیز مطالبی است که در بخش انتهایی هر روش آمده است. بعد از آشنایی با تمام روش‌های اندازه‌گیری و اطلاع یافتن از ویژگی‌ها، مزایا و معایب هر کدام امکان انتخاب دستگاه متناسب با کاربرد مورد نظر آسان می‌شود. اما این دلیلی نیست که در یک فصل مستقل کتاب (فصل هشتم) با جمع‌بندی مطالب به مقوله‌ی مهم انتخاب تکنیک اندازه‌گیری و نوع دستگاه پرداخته نشود. فصل نهم، اندازه‌گیری جریان سیالات به قصد فروش و فصل دهم نیز صحت‌سنجی دستگاه‌های اندازه‌گیری و واسنجی صحت‌سنج‌ها را بررسی و تبیین می‌کند. تا این‌جا بیشتر بحث مربوط به مایعات بود. با توجه به این‌که گازها دارای رفتار متفاوت و اندازه‌گیری جریان گازها، محاسبات حجم، جرم و ارزش حرارتی با مایعات متفاوت می‌باشد در فصول بعد سعی شده است بیشتر به مباحث گازها پرداخته شود. بنابراین، فصل یازدهم صحت‌سنجی در اندازه‌گیری جریان گازها را تشریح نموده است. فصل دوازدهم به تبیین روش‌های معمول در اندازه‌گیری جریان‌های دوفاز و چندفاز پرداخته است. در فصل سیزدهم نیز استانداردهای کمی گازها و مایعات را ملاحظه خواهید نمود. فصل چهاردهم داده‌برگ‌هایی را که بیشتر در صنایع نفت و گاز مورد استفاده قرار می‌گیرند را با ذکر منبع معرفی و تشریح نموده است. فصل پانزدهم به اختصار به محاسبات ارزش حرارتی گاز و فصل شانزدهم نیز با بیان و معرفی مختصر روش‌های اندازه‌گیری جریان گازها تقدیم عزیزان مخاطب می‌شود.
پدیدآورندگان کتاب، آقایان مهندس محمد حسن موحدی و مهندس مرتضی محسنی از کارشناسان و مدیران سابق وزارت نفت بوده و در حال حاضر هر دو از اشتغال در واحدهای دولتی کاملاً منفک شده‌اند. محمد حسن موحدی، بازنشسته‌ی صنعت نفت، دانش آموختهی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در رشتهی مهندسی الکترونیک است، که 26 سال حضور در صنعت نفت را تجربه کرده است. مرتضی محسنی هماگرانی، دانش آموختهی دانشگاه صنعتی شریف در رشتهی مهندسی الکترونیک و کارشناسی ارشد رشتهی EMBA دانشگاه کلگری کانادا است. نامبرده 21 سال حضور در صنعت نفت، شرکت ملی صنایع پتروشیمی (پتروشیمی بندر امام و مدیریت طرح های شرکت ملی صنایع پتروشیمی) را تجربه کرده است.
در پایان، مطالعه‌ی کتاب را به علاقمندان این حوزه، به‌ویژه مهندسان کنترل و ابزاردقیق پیشنهاد می‌دهیم.
