مصاحبه با دکتر حمیدرضا پورقاسمی

حضور بخش خصوصی در کنگره فرصتی است برای ایجاد ارتباطات علمی و تجاری، جذب استعدادها و توسعه‌ی بازار فناوری

اولین کنگره‌ی ملی هوش مصنوعی در کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست در روزهای 12 و 13 شهریور ماه سال جاری به همت دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز برگزار خواهد شد. این کنگره یکی از معتبرترین رویدادهای علمی کشور در در حوزه‌ی هوش مصنوعی است که با هدف ایجاد پیوند میان فناوری‌های نوین هوش مصنوعی با حوزه‌های کاربردی این فناوری‌ها شامل کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست و همچنین رفع چالش‌های بکارگیری این فناوری‌ها در حوزه‌های برگزار می‌شود. آنچه در ادامه آمده خلاصه‌ای است از آنچه در گفت و گو با آقای دکتر حمیدرضا پورقاسمی دبیر علمی این کنگره مطرح شد.

صنعت هوشمند: جناب آقای دکتر پورقاسمی ، ضمن سپاس از این که دعوت صنعت هوشمند  را برای حضور در این مصاحبه پذیرفتید لطفاً در ابتدا کمی در مورد این کنگره و سابقه و اهداف آن توضیح دهید.

دکتر پورقاسمی: اولین کنگره‌ی ملی هوش مصنوعی در کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست به همت دانشگاه شیراز در تاریخ‌های 12 و 13 شهریورماه 1404 برگزار می‌شود. هدف اصلی این کنگره ایجاد پیوند میان فناوری‌های نوین هوش مصنوعی و  حوزه‌های کاربردی این فناوری‌ها شامل کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست و همچنین رفع چالش‌های بکارگیری این فناوری‌ها در حوزه‌های مذکور می‌باشد. این کنگره به دنبال افزایش بهره‌وری و پایداری در استفاده از منابع آب، خاک و انرژی، بهبود امنیت غذایی و کاهش ضایعات محصولات کشاورزی، و مدیریت و حفاظت هوشمند از منابع طبیعی و تنوع زیستی است. همچنین، توسعه‌ی شبکه‌ی همکاری بین دانشگاه، صنعت و بخش خصوصی، آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی در حوزه‌های هوش مصنوعی و فناوری‌های دیجیتال، ارتقای جایگاه علمی و فناورانه‌ی کشور در عرصه‌ی کشاورزی هوشمند و محیط‍زیست، و ترویج اخلاق، شفافیت و مسئولیت‌پذیری در استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی از دیگر اهداف اصلی این رویداد به شمار می‌آید.

صنعت هوشمند: محورهای این کنگره شامل چه موضوعاتی است و چرا این محورها انتخاب شده‌اند؟

دکتر پورقاسمی: این کنگره با محوریت کاربرد هوش مصنوعی در چندین حوزه‌ی کلیدی برگزار می‌شود:

• افزایش بهره‌وری در کشاورزی با مدل‌های هوش مصنوعی؛
• مدیریت هوشمند منابع آب، اقلیم و تغییرات آب‌وهوایی؛
• پایش و مدیریت خاک با الگوریتم‌های هوش مصنوعی؛
• کنترل آفات، حفاظت از تنوع زیستی و زیستگاه‌ها؛
• استفاده از کلان‌داده و اینترنت اشیاء (IoT) برای توسعه‌ی کشاورزی پایدار و حفاظت از منابع طبیعی و محیط‌زیست؛
• هوش مصنوعی در بهبود کیفیت و امنیت غذایی؛
• زنجیره‌ی تأمین مواد غذایی هوشمند؛
• طراحی ماشین‌ها و ربات‌های هوشمند جه کار در مزارع و صنایع کشاورزی؛
• آموزش، ترویج فناوری و توسعه‌ی روستایی با استفاده از هوش مصنوعی؛
• سنجش از دور و پردازش تصاویر ماهواره‌ای در حفاظت محیط‌زیست؛
• مدل‌سازی و پیشگیری از بلایای طبیعی و مخاطرات زیست‌محیطی؛
• اخلاق در پژوهش‌های هوش مصنوعی در حوزه کشاورزی و محیط‌زیست.

انتخاب محورهای اولین کنگره‌ی ملی هوش مصنوعی در کشاورزی، منابع طبیعی و محیط‌زیست بر مبنای نیازهای فوری کشور در زمینه‌ی افزایش بهره‌وری، حفاظت پایدار از منابع و پاسخ به چالش‌های نوظهور زیست‌محیطی انجام شده است. به‌کارگیری مدل‌های هوش مصنوعی در کشاورزی، امکان پیش‌بینی دقیق عملکرد محصول و بهینه‌سازی نهاده‌ها را فراهم می‌کند. مدیریت هوشمند منابع آب و اقلیم با هدف مقابله با خشکسالی و تغییرات آب‌وهوایی، و پایش و مدیریت خاک برای جلوگیری از فرسایش و کاهش کیفیت اراضی از دیگر ضرورت‌های این حوزه است. کنترل آفات و حفاظت از تنوع زیستی و زیستگاه‌ها با بهره‌گیری از الگوریتم‌های پیشرفته، در کنار استفاده از کلان‌داده و اینترنت اشیاء برای توسعه‌ی کشاورزی پایدار، به مدیریت هوشمند منابع طبیعی کمک می‌کند. همچنین، کاربرد هوش مصنوعی در بهبود کیفیت و امنیت غذایی و ایجاد زنجیره‌ی تأمین هوشمند، نقش مهمی در ارتقای امنیت غذایی ایفا می‌نماید. طراحی ماشین‌ها و ربات‌های هوشمند، سنجش از دور و پردازش تصاویر ماهواره‌ای، و مدل‌سازی بلایای طبیعی، ابزارهای کلیدی برای کاهش مخاطرات و بهبود تصمیم‌گیری در مدیریت محیط‌زیست هستند. در نهایت، آموزش و ترویج فناوری در جوامع روستایی و توجه به اخلاق در پژوهش‌ها و کاربردهای هوش مصنوعی، تضمین‌کننده‌ی توسعه‌ای پایدار و مسئولانه در این حوزه‌هاست.

صنعت هوشمند: این کنگره چه برنامه‌های جنبی‌ای برای شرکت‌کنندگان دارد؟

دکتر پورقاسمی: برنامه‌های جنبی این کنگره شامل موارد زیر است:

1. برگزاری 4 کارگاه آموزشی عملی و تخصصی توسط اساتید دانشگاه‌های مختلف از قبیل دانشگاه رازی کرمانشاه، تربیت مدرس و دانشگاه شیراز؛
2. برگزاری 2 نشست تخصصی ارتباط دانشگاه و صنعت با موضوع کشاورزی دقیق: پذیرش، آموزش و زیرساخت و همچنین هوش مصنوعی: حکمرانی در آموزش و پژوهش؛
3. جشنواره‌ی آثار علمی و پژوهشی شامل انتخاب پایان نامه/رساله‌ی برتر، مقالات برتر، کتاب برتر و طراحی نرم‌افزار؛
4. برگزاری چند سخنرانی کلیدی توسط اساتید دانشگاه‌های استکهلم سوئد، تربیت مدرس و دانشگاه شیراز.

صنعت هوشمند:  شرکت‌ها و صنایع چگونه می‌توانند در این کنگره حضور فعال داشته و از دستارودهای آن بهره‌مند شوند؟

دکتر پورقاسمی: از طریق مشارکت در نمایشگاه جنبی، حمایت مالی و اسپانسری، شرکت در نشست تخصصی ارتباط دانشگاه و صنعت، انعقاد تفاهم نامه‌های همکاری با دانشگاه شیراز، جذب استعدادهای برتر از میان شرکت کنندگان کنگره. بنابراین حضور شرکت‌ها و صنایع در کنگره فقط یک نمایش تبلیغاتی نیست، بلکه یک سرمایه‌گذاری استراتژیک برای ایجاد ارتباطات علمی و تجاری، جذب استعدادها و توسعه‌ی بازار فناوری خواهد بود.

صنعت هوشمند: آیا برای همکاری با انجمن‌های علمی و صنفی تخصصی که حوزه‌ی فعالیت آنها مرتبط با موضوعات و محورهای کنگره است برنامه‌ای تدوین شده است؟

دکتر پورقاسمی: در این زمینه تلاش شده است که با فراخوان گسترده، ارسال پوستر کنگره و رایزنی‌های مختلف جذب حداکثری در کنگره فراهم شود. در این خصوص شایان ذکر است که رئیس محترم انجمن آبخیزداری ایران به عنوان یکی از مهمانان ویژه در کنگره حضور خواهند داشت.

صنعت هوشمند:  آیا نهادهای بین‌المللی یا مهمانان خارجی هم در این رویداد حضور خواهند داشت؟

دکتر پورقاسمی: با توجه به این که اولین کنگره می‌باشد تلاش گردید از محققان داخل کشور استفاده شود اگرچه از آقای دکتر مهدی پناهی پژوهشگر برجسته‌ی هوش مصنوعی در دانشگاه استکهلم سوئد دعوت شده و به عنوان سخنران ویژه در این کنگره سخنرانی و حضور دارند.

صنعت هوشمند:  چه چشم‌اندازی برای آینده‌ی این کنگره در نظر گرفته‌اید؟

دکتر پورقاسمی: چشم‌انداز این کنگره بر آن است که به مهم‌ترین رویداد ملی در حوزه‌ی هوش مصنوعی در کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست تبدیل شود و به‌عنوان مرجع علمی و فناوری کشور، بستری پایدار برای تبادل دانش، ایده‌ها و تجربیات میان پژوهشگران، متخصصان و صنعت فراهم آورد. این رویداد با ایجاد شبکه‌ای گسترده از همکاری‌های علمی، صنعتی و بین‌المللی، به شتاب‌دهی نوآوری و توسعه‌ی فناوری‌های نوین کمک خواهد کرد. همچنین با استمرار برگزاری سالانه، زمینه‌ساز ارتقاء جایگاه دانشگاه شیراز در کشور خواهد شد. رویکرد اصلی، حل مسائل واقعی کشور و ارائه‌ی راهکارهای کاربردی مبتنی بر هوش مصنوعی است. در نهایت، این کنگره به پلی میان دانشگاه، صنعت و سیاست‌گذاران برای تحقق کشاورزی هوشمند و محیط زیست پایدار بدل خواهد شد.

صنعت هوشمند: جایگاه رسانه‌های تخصصی در این کنگره چگونه تعریف شده و چه برنامه‌هایی برای پوشش رسانه‌ای و انعکاس اخبار کنفرانس در نظر گرفته‌اید؟

دکتر پورقاسمی: در این کنگره، رسانه‌های تخصصی به‌عنوان یکی از ارکان مهم اطلاع‌رسانی و گسترش دستاوردها، جایگاهی ویژه دارند. برنامه‌ریزی شده است تا از ظرفیت صداوسیمای استان فارس، روابط عمومی دانشگاه شیراز، رسانه‌های مکتوب، دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی برای پوشش لحظه‌ای رویدادها، گفت‌وگو با سخنرانان کلیدی و انتشار گزارش‌های تحلیلی استفاده شود. همکاری با نشریات علمی و پایگاه‌های خبری تخصصی به‌منظور انعکاس محتوای علمی و فناوری کنگره در دستور کار قرار دارد. همچنین، پخش زنده‌ی مراسم افتتاحیه و اختتامیه،  برخی نشست‌ها و کارگاه‌ها از طریق بسترهای آنلاین پیش‌بینی شده است. این رویکرد، علاوه بر افزایش دامنه تأثیرگذاری، موجب جلب مشارکت گسترده‌تر جامعه علمی، صنعتی و عمومی خواهد شد.

صنعت هوشمند: در پایان اگر پیامی برای مخاطبان دارید بفرمایید.

دکتر پورقاسمی: پیام من به همه مخاطبان این است که آینده‌ی کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست ایران در گرو بهره‌گیری هوشمندانه از فناوری‌های نوین و همکاری گسترده میان دانشگاه، صنعت و جامعه است. این کنگره فرصتی بی‌بدیل برای تبادل ایده‌ها، شکل‌گیری همکاری‌های ماندگار و الهام گرفتن از تجربه‌های موفق ملی است. از همه پژوهشگران، متخصصان، کارآفرینان و علاقه‌مندان دعوت می‌کنم با حضور فعال خود سهمی در ترسیم این آینده روشن داشته باشند.

صنعت هوشمند: جناب آقای دکتر پورقاسمی عزیز، ضمن سپاس مجدد از حضور در این مصاحبه، برای شما و تمامی دلسوزان کشور عزیزمان ایران آرزوی موفقیت روزافزون دارم.

دکتر پورقاسمی: من هم بر خودم لازم می‌دانم که از شما و همکاران محترم تان که در حمایت معنوی از اولین کنگره ملی هوش مصنوعی در کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست تلاش دارید سپاسگزاری نمایم